گیربکس یکی از تجهیزات مهم و ضروری در صنعت است. گیربکس ها چرخ دنده هایی هستند که سرعت و قدرت و جهت آن را می توانند تغییر دهند. یکی از انواع گیربکس ها، گیربکس حلزونی است. گیربکس حلزونی یا worm gearbox) ) به دلیل ویژگی هایی که دارد به نام گیربکس بالابر ساختمانی شناخته می شود. در بالابر های ساختمانی سرعت موتور به کمک گیربکس کاهش یافته و قدرت آن افزایش می یابد. در این مقاله انواع گیربکس بالابر ساختمانی و تیپ های متفاوت آن معرفی می شود.
تفاوت گیربکس بالابر ساختمانی با سایر گیربکسها
برای درک تفاوت گیربکس بالابر ساختمانی با سایر گیربکس ها باید با ساختار داخلی گیربکس حلزونی آشنا شویم. به طور کلی گیربکس ها یک قطعه مکانیکی هستند و چرخ دنده ها اجزای اصلی آن را تشکیل می دهند. چرخ دنده ها می توانند در ابعاد و اندازه و مدل های مختلفی طراحی شوند. در حقیقت عملکرد گیربکس به ابعاد و نوع چرخ دنده ها بستگی دارد.
گیربکس بالابر ساختمانی یا گیربکس حلزونی تنها از دو چرخ دنده تشکیل شده است. یک دنده بزرگ گرد و یک دنده ماردون. این دو دنده در یک پوسته از جنس چدن یا آلومینیوم قرار گرفته اند.
جنس دنده بزرگ گرد از آلیاژ فسفر و یا چدن است. آلیاژ فسفر استحکام بیشتری دارد و در مقابل سایش و خوردگی مقاوم تر است. بیشتر فشار بر روی دنده بزرگ گرد می آید و به همین دلیل این دنده بیشتر در معرض آسیب قرار دارد.
یکی از تفاوت های گیربکس بالابر ساختمانی با سایر گیربکس ها نحوه انتقال نیرو است. این ویژگی به طراحی ساختار گیربکس وابسته است. نیروی ورودی از طریق شافت به ماردون وارد می شود . سپس با 90 درجه تغییر زاویه در مرکز دنده خورشیدی از طریق شفتی که داخل دنده خورشیدی است منتقل می شود.
تیپ های مختلف در گیربکس بالابر ساختمانی
تیپ گیربکس بر اساس طراحی و نوع اتصال آن در ورودی و خروجی تعیین می شود. گیربکس حلزونی در 3 تیپ اصلی تولید می شود :
- VF
- MVF
- VF/FC
در ادامه به توضیح هر یک می پردازیم.
گیربکس حلزونی تیپ VF
تیپ VF ساده ترین طراحی را دارد. گیربکس حلزونی VF نسبت به سایر تیپ ها جمع و جور و کوچک است . قیمت مناسبی دارد . در این تیپ شافت ورودی و خروجی به صورت مستقیم مورد استفاده قرار می گیرد. لذا می توانیم حتی گیربکس را با دست به حرکت در بیاوریم. گیربکس حلزونی VF مناسب استفاده در انواع بتونیر ، بالابر ساختمانی و صنایع مختلف است.
گیربکس حلزونی تیپ MVF
در تیپ MVF طراحی به گونه ای است که ورودی گیربکس دارای هالو شافت و فلنج اتصال است. در این حالت دیگر به فولی و تسمه و سایر تجهیزات جانبی برای اتصال گیربکس به الکتروموتور نیاز نیست. گیربکس حلزونی تیپ MVF مانع هدر رفت انرژی می شود. از این مدل گیربکس در ماشن آلات کشاورزی، بالابر و بسیاری موارد دیگر استفاده می شود.
گیربکس حلزونی تیپ VF/FC
ورودی گیربکس حلزونی تیپ FC شافت و خروجی آن دارای فلنج است. به این معنا که ورودی به کمک تسمه و فولی به الکتروموتور متصل می شود اما اتصال خروجی مستقیم و بدون واسطه است. این تیپ در انواع بالابر، کانوایر یا نوار نقاله، دستگاه های بسته بندی، کمپرسور ها و انواع ماشین آلات تراش و برش مورد استفاده قرار می گیرد.
از ترکیب تیپ ها سری های مختلف گیربکس حلزونی طراحی و تولید می شود. مثلا از ترکیب VF , FC جعبه دنده ای دارای شافت ورودی و فلنج خروجی بدست می آید. یا از ترکیب MVF , FC گیربکس با شافت و فلنچ در ورودی و خروجی خواهیم داشت. از گیربکس MVF/FC در صنایع دریایی و کشاورزی استفاده می شود.
مزایای استفاده از گیربکس بالابر
گیربکس حلزونی مزایای منحصر به فردی دارد که آن را برای استفاده در انواع بالابر ساختمانی مناسب کرده است.
خاصیت برگشت ناپذیری
برگشت ناپذیری مهم ترین ویژگی گیربکس حلزونی است که آن را برای استفاده در انواع بالابر ساختمانی مناسب می کند. چرخ دنده گرد و بزرگ گیربکس حلزونی تعداد دنده متفاوتی می تواند داشته باشد. هر چقدر تعداد این دنده ها کمتر باشد سرعت چرخش خروجی گیربکس بالاتر بوده و به تبع آن قدرت آن کمتر است.
تعداد دنده ها ضریب تبدیل گیربکس حلزونی را تعیین می کند. ضریب تبدیل از 5 تا 230 می تواند باشد. از ضریب تبدیل 30 به بالا زاویه دنده ها و ماردون به گونه ای می شود که گیربکس فقط از طریق شافت ورودی می چرخد. این یعنی اگر بار بر روی بالابر ساختمانی باشد و برق قطع شود وزن بار باعث سقوط آن نمی شود . به نوعی حکم ترمز دستگاه را دارد.
تعمیر و نگهداری
گیربکس حلزونی در معرض سایش و اصطکاک بالایی است. فشار زیادی را تحمل می کند و گاهی زیر بار سنگین آسیب می بیند. نداشتن پیچیدگی زیاد باعث میشود کار تعمیر و نگهداری گیربکس بالابر ساختمانی آسان شده و به راحتی در صورت نیاز قطعات آن تعویض گردد. دو عامل در افزایش طول عمر گیربکس تایر دارد.
اول : استفاده از واسکازین مناسب و حجم متناسب با گیربکس مصرفی
دوم : رعایت تناسب میان میزان فشار یا باری که رو گیربکس وارد می شود با سایز گیربکس
سایز بندی
سایز بندی از دو جهت گیربکس حلزونی را برای استفاده در بالابر ساختمانی مناسب می کند. اول آن که گیربکس حلزونی به دلیل تعداد کم چرخ دنده ، سایز کوچک و جمع و جوری دارد به همین دلیل زمان قرار گرفتن در داخل کالسکه به فضای زیادی نیاز ندارد.
مورد دوم تنوع در سایز بندی آن است. گیربکس حلزونی اگر چه گیربکس جمع و جوری محسوب می شود اما در عین حال تنوع زیادی در سایز بندی دارد. این امر باعث می شود در انواع بالابر 300 و 400 کیلویی تک فاز و بالابر های 500 و 700 و 800 و 1000 کیلو به بالای سه فاز بتوان از آن بهره برد.
قیمت مناسب
قیمت مناسب یکی دیگر از مزیت های گیربکس حلزونی است. استفاده از گیربکس در کنار الکتروموتور ، کلید، بدنه و شاسی و سایر قطعات باید به گونه ای باشد که قیمت تمام شده از نظر اقتصادی منطقی باشد. گیربکس حلزونی در مقایسه با سایر گیربکس ها قیمت مناسبی دارد.
نکات مهم قبل از خرید گیربکس حلزونی بالابر ساختمانی و سایر مصارف صنعتی
- پیش از خرید گیربکس بالابر ساختمانی مطمئن شوید چه سایز و تیپی برای کاری که مد نظر دارید مناسب است. ظرفیت هر گیربکس بالابر ساختمانی با توجه به سایزی که دارد متفاوت است.
- ضریب تبدیل در سرعت گیربکس حلزونی تاثیر گذار است. در بالابر های ساختمانی اگر ضریب تبدیل زیر 30 باشد خاصیت برگشت پذیری نخواهد داشت. در انتخاب ضریب تبدیل دقت داشته باشید.
- در ماشین هایی که تنش زیادی دارد و ماشین دائم کار است از گیربکس با کیفیت بالاتر استفاده کنید. کیفیت چرخ دنده بزرگ از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اگر دنده بزرگ از آلیاژ فسفر باشد دیرتر دچار خردگی و فرسایش می شود. همچنین جنس بدنه چدن تحمل بیشتر در شرایط پر تنش کاری دارد.
- مهم ترین موضوعی که پیش از خرید گیربکس باید بدانید این است که گیربکس حلزونی بدون واسکازین به مشتری تحویل داده می شود. اما قبل از شروع به کار باید حتما داخل آن واسکازین مخصوص ریخته شود.
قیمت گیربکس بالابر به چه عواملی بستگی دارد؟
عوامل مختلفی در تعیین قیمت گیربکس بالابر تاثیر گذار است. یکی از مهم ترین این عوامل برند محصول است. برند های نامرغوب و نا معتبر بازار شاید قیمت پایین تری داشته باشند اما در صورت خرابی گیربکس و متوقف شدن پروژه هزینه های سنگین پیش بینی نشده ای را تحمیل می کنند.
جنس بدنه یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در تعیین قیمت گیربکس بالابر ساختمانی است. گیربکس حلزونی یا با بدنه چدن و یا با بدنه آلومینیوم تولید می شود. گیربکس های چدنی قیمت بالاتری دارند.
سایز و تیپ گیربکس از عوامل دیگری هستند که بر قیمت گیربکس حلزونی اثر دارند. برخی از سایز ها و تیپ ها علاوه بر اینکه به مواد اولیه بیشتری نیاز دارند ممکن است در بازار کمیاب تر باشند و به همین دلیل قیمت بالاتری داشته باشند.
فروشگاه سهند ابزار یکی از مراکز مطمئن در ارائه گیربکس حلزونی با کیفیت و قیمت مناسب است. با مراجعه به سایت و یا صفحات مجازی فروشگاه و یا به صورت حضوری در نمایندگی ها سهند ابزار می توانید از انواع گیربکس حلزونی در برندها و تیپ ها و سایز های متنوع ان بازدید کنید.