نصب کلید بالابر ساختمانی حمل مصالح تک فاز و سه فاز 

 
در بالابر های ساختمانی  حمل مصالح ، جهت کنترل حرکت الکتروموتور  در سه وضعیت حرکت رو به بالا ، توقف و حرکت رو به پایین از کلیداهرمی استفاده می کنیم . قبل از اینکه روش سیم بندی کلید را توضیح دهیم  به صورت مختصر با  ساختار موتور تکفاز و عامل تغییر جهت در آن و ساختمان کلید بالابر  آشنا می شویم سپس دو نمونه سیم بندی کلید بالابر ساختمانی تکفاز و یک نمونه سیم بندی الکتروموتور 3 فاز در بالابر ساختمانی  را بررسی می کنیم.
 
 
تغییر جهت گردش شفت در الکتروموتور تک فاز و سه فاز
 
موتور های تکفاز به موتوری گفته می شود که جهت راه اندازی نیاز به جریان متناوب  دارد و ساختمان داخلی آن از یک روتور و یک استاتور تشکیل شده است. استاتور و روتور در الکتروموتور های سه فاز و تکفاز کاملا مشابه هم است و تفاوت آن اینست که در استاتور الکتروموتور تکفاز دو سیم پیچ به کار رفته است. "سیم پیچ اصلی " و "سیم پیچ راه انداز یا کمکی".

شماتیک مدار نصب کلید بالابر ساختمانی تک فاز و سه فاز
 

به دلیل دسترسی بیشتر برق تکفاز، الکتروموتورهای به کار رفته در بالابر ساختمانی اغلب تکفاز هستند ولی در وزن های بالاتر ، الکتروموتور سه فاز که قدرت بیشتری دارد به کار می رود . اشکال موتور های تکفاز نداشتن گشتاور راه انداز و حرکتی کافی است به همین دلیل در  بالابر های تک فاز  از الکتروموتور تک فاز دو خازنی بهره می برند که یکی  از خازن ها  که از نوع الکترولیتی است به همراه کلید گریز از مرکز با سیم پیچ کمکی سری می شود که پس از رسیدن روتور به 75% دور نامی خود توسط کلید گریز از مرکز از مدار خارج می شود و خازن دوم که از نوع روغنی است و با خازن راه انداز   موازی شد،  در مدار باقی می ماند.

در موتور های تک فاز باید جهت جریان در یکی از سیم پیچ های اصلی یا راه انداز تغییر کند تا جهت حرکت موتور عوض شود. اگر جهت جریان در هر دو سیم پیچ را همزمان عوض کنیم جهت گردش موتور تغییر نخواهد کرد.در الکتروموتور سه فاز هم تنها کافی است جای دو تا از ورودی های برقی از 3 تا ورودی با هم عوض شود  تا جهت گردش موتور تغییر کند.
در این  مقاله دو روش برای سیم بندی کلید بالابر تک فاز و یک روش برای کلید سه فاز آورده شده است. روش اول نصب کلید تک فاز  که در این راهنما آورده ایم دو سر سیم پیچ اصلی را عوض می کند و روش بسیار ساده و کاربردی است و روش دوم منجر به عوض شدن  جهت جریان در سیم پیچ راه انداز می شود. 

 



در  آپارات می توانید ویدئو این آموزش را مشاهده نمایید.

 

 

 

 

 

 

کلید بالابر ساختمانی تک فاز 
 

اگر قاب کلید بالابر را باز کنید در داخل آن 8 ترمینال وجود دارد. اگر اهرم کلید در دست راست قرار بگیرد، ترمینال ها را از شماره 1 تا 8 ازراست به چپ شماره گذاری کنیم  با توجه به حالت قرار گرفتن اهرم ارتباط ترمینال ها تغییر می کند.
اگر دقت کنید متوجه می شود از قسمت زیر کلید ترمینال شماره 8 به 1و ترمینال شماره 7 به 2 اتصال کوتاه شده است و این ترمینال ها در هر وضعیت کلید به هم راه دارد سیم های زرد و قرمز در این عکس مشخص است. وضعیت ما بقی کلید ها  با توجه به وضعیت اهرم  به این ترتیب خواهد بود:

وضعیت ترمینال ها در اهرم کلید وسط یا توقف 

هیچ یک از ترمینال ها با هم در ارتباط نیستند.(به جز 8 به 1 و 7 به 2 که گفتیم اتصال کوتاه شده اند)

 

وضعیت ترمینال ها در اهرم کلید رو به بالا یا حرکت 

6----------->3

5----------->2

4----------->1

 

وضعیت ترمینال ها در اهرم کلید رو به پایین یا حرکت برگشت

6----------->3

5----------->8

4----------->7

 نمای داخل کلید بالابر ساختمان
 
برای اطمینان از سالم بودن کلید بهتر است از ارتباط پایه ها در وضعیت های مختلف تست بیزر گرفته  شود.

 

 

 

سیم کشی کلید بالابر در الکتروموتور تکفاز

 

از الکتروموتور تکفاز یک کابل 2.5*4 (چهار رشته سیم 2.5) خارج شده است که دو سیم  آن مربوط به سیم پیچ اصلی و دو سر آن مربوط به سیم پیچ کمکی   است. با تست بوق و  یا بیزر در مولتی متر ، دو سری را که به هم راه دارد به عنوان دو سر سیم پیچ اصلی با علامت U1 و U2 در نظر بگیرید  و دو سر سیم پیچ کمکی را که به هم راه ندارد با Z1  و Z2 .

از برق شهر یک کابل 2 رشته ای  داریم که یک سر آن را فاز و سر دیگر آن را نول  می گیریم.

 

 

 

 

روش اول:

یاد گیری این روش بسیار سریع است و با تعویض جهت جریان در دو سر سیم پیچ اصلی  با عث تغییر جهت الکتروموتور می شود.
ابتدا پایه 6 و 4 را به یک تکه سیم اتصال کوتاه می کنیم که در تصویر با سیم به رنگ آبی  متصل شده اند.

مرحله اول نصب کلید بالابر

 

 


حالا کابل 4 رشته ای که از سر الکتروموتور بیرون آمده و به روش گفته شده دو به دو سیم پیچ اصلی و کمکی بودنشان را مشخص کردیم بر میداریم.
مطابق با تصویر اول سر های سیم پیچ اصلی یعنی U1 , U2 را به پایه های 7 و 8 متصل می کنیم .
 



بعد از آن نوبت به سر سیم های Z1 , Z2 می شود . که آنها را در کنار هم و به پایه های شماره 4 و شماره 5 متصل می کنیم .
در این مرحله سیم هایی که از الکتروموتور وارد کلید می شوند همگی متصل شده اند.

 

 



فقط اتصال نول و فاز به کلید باقی ماند. فاز را به پایه 3 و نول را هم به پایه 5 متصل می کنیم . و کار تمام است. 

 

 

 

 


به طور خلاصه ترتیب اتصال پایه ها به این صورت است: 

 

 

 

 

 

 

 

 

u1-----------> پایه 7

u2-----------> پایه 8

z1-----------> پایه 4

z2-----------> پایه 5

 

فاز -----------> پایه 3
نول  ---------->پایه 5

 



در این روش در حالت اهرم رو به بالا وضعیت برق در سر سیم پیچ اصلی و کمکی موتور به صورت زیر خواهد بود:

u1  نول

u2 فاز

 

 

z1 فاز

z2 نول

 

 

 

در وضعیت اهرم رو به پایین :

u1  فاز 

u2 نول

 

z1 فاز

z2 نول

 در نتیجه با این روش سریع و کاربردی جهت جریان فقط در سیم پیچ اصلی در وضعیت های مختلف کلید تغییر کرد.

اگر جهت چرخش شفت با وضعیت کلید هماهنگ نبود می توانید یکی از دو سر سیم ها ی فاز و نول را جابجا کنید و یا جای U1 , U2  را با هم عوض کنید.

 



روش دوم:


در این روش سیم بندی کمی پیچیده تر می شود ولی اساس کار تفاوتی ندارد و نهایتا چرخش الکتروموتور بر اساس تغییر جهت جریان در سیم پیچ کمکی تغییر می کند.
در این روش ابتدا پایه 5 و 6 را با هم اتصال کوتاه می کنیم.
سپس سر سیم ها به اینصورت می بندیم:

فاز   ----------> پایه 5

نول----------> پایه 4

u1  ----------> پایه 3

u2 ---------->  پایه 4

z1-----------> پایه 8

z2-----------> پایه 7

مطلبق روش اول می توانید مسیر ها را دنبال کنید و  بینید که در حالت اهرم رو به پایین ، فاز و نول در دو سر سیم پیچ کمکی  نسبت به حالت اهرم رو به بالا تغییر می کند.

 

دقت کنید در الکتروموتور های دو خازنی که داری کلید گریز از مرکز و یا تابع دور می باشند تغییر جهت نباید سریع باشد زیرا کلید تابع دور در حالت کار عادی موتور به لحاظ مکانیکی تغییر وضعیت داده و سیم پیچ کمکی و راه انداز را از مدار خارج کرده است . در زمان تغییر وضعیت وقتی که دور محور موتور به کمتر از یک سوم دور نامی موتور کاهش پیدا کرده و کلید تابع دور به حالت اولیه برگشت می توانید مجدد موتور را در خلاف جهت راه اندازی کنید.

 

 

 
سیم بندی کلید در الکتروموتور سه فاز 
 
سیم بندی الکتروموتور سه فاز بی نهایت آسان است. از الکتروموتور 3 عدد سیم خارج شده است که هر یک را با نام های u1 و u2 وu3  نام گذاری می کنیم. سر های برق سه فاز را هم با نام R ، S و T نام گذاری می کنیم.

هر یک از سر های الکتروموتور را به یکی از پایه های 4 ، 5 و 6 کلیدو سر سیم  های برق را به پایه های 1 , 2 و 3  وصل می کنیم.

 

R--------->  پایه 1

S--------->  پایه 2

T--------->  پایه 3

u1-------->  پایه 4

u2 --------> پایه 5

u3--------> پایه 6

 

با توجه به ارتباط پایه 7 به 2 و 8 به 1 در این حال اگر  کلید غلطکی تغییر وضعیت دهد S , T دو سر u2 و u3 جابه جا می شوند و جهت گردش موتور تغییر می کند. اگر جهت حرکت مطابق با آنچه در نظر داشتید نبود فقط سر دو تا از سیم های برق ورودی  را با هم جا به جا کنید.و کار تمام است.

لطفا اگر این مطلب برای شما مفید بود ما را به دوستان خود معرفی نمایید.
آدرس ما در  اینستاگرام: sahand.abzar@